Najbardziej kolorowe płazy na świecie
Na świecie żyje ponad 8 tysięcy gatunków płazów, przy czym większość z nas umie wymienić zaledwie kilka. Ogromną większość z nich stanowią żaby i ropuchy i to one też budzą największy podziw obserwatorów dzikiej przyrody. Niezwykłe umaszczenie przypomina dzieła najśmielszych artystów, szokując wyrazistością odcieni i niebanalnymi kontrastami. Oto 10 najbardziej kolorowych płazów na świecie!
Przypomnijmy, że płazy to gromada zimnokrwistych i mięsożernych kręgowców, które żyją wyłącznie w wilgotnym środowisku, potrafią oddychać przez skórę, a wraz z dojrzewaniem wykształcają kończyny. Wszystkie płazy polegają też na zewnętrznym zapłodnieniu jajeczek. W przeciwieństwie do gadów nie mają łusek, ale gładką skórę, które może mienić się wszystkimi barwami tęczy.
Drzewołaz niebieski
Zdaniem wielu najładniejszą żabą, a zarazem płazem na świecie jest drzewołaz niebieski (Dendrobates tinctorius). Co ciekawe, nie musi on być wcale niebieski, a przynajmniej nie w całości. Zazwyczaj jego smoliste ciało na grzbiecie upstrzone jest żółtymi plamami, zaś na nogach lazurowymi. Najbardziej imponująco prezentuje się jednak naturalna odmiana „azureus”, którą dawniej mylnie uznawano za odrębny gatunek. Całej jej ciało jest fantastyczną kompozycją różnych odcieni niebieskiego, ozdobioną z wierzchu czarnymi cętkami.
Drzewołaz niebieski, jak większość drzewołazów, swoje fantastyczne ubarwienie zawdzięcza silnym toksynom znajdującym się w jego skórze. Zamieszkuje północno-wschodni zakątek Ameryki Południowej i jest dość duży – dorasta nawet do 5-7 cm na długość. Według niepotwierdzonych legend lokalni Indianie wykorzystywali urodziwe pigmenty żaby do zatruwania swych strzał.
Ranitomeya reticulata
Do tej samej rodziny soczystych trucizną żab należy niewielka Ranitomeya reticulata. Samice osiągają do 20 mm, a samce ledwie 12 mm. Aby uczciwie zakomunikować potencjalnym drapieżcom swoją niejadalność Ranitomeya nosi na plecach znak ostrzegawczy w postaci alarmującej czerwono-pomarańczowej plamy. Reszta jej ciała jest niemniej urodziwa, gdyż pokrywa ją bąbelkowy kobaltowy deseń na czarnym tle.
Toksyny znajdujące się w podskórnych gruczołach tej uroczej istoty mogą zabić ptaka wielkości kury, a u człowieka spowodować poważne obrażenia. Na szczęście drobne żabki nie szukają wcale zaczepki. Nieniepokojone żyją w małych grupach, hodując swe młode kijanki w „jeziorkach” zbierających się w zgłębieniach liści roślin z rodziny bromeliowatych.
Drzewołaz złocisty
Wiele spośród drzewołazów zachwyca bajecznym umaszczeniem. Jednym z ciekawszych gatunków jest drzewołaz złocisty (Dendrobates auratus) o wielkości ok. 2 cm. Czarną skórę tej żabki spowija tygrysi deseń, który występuje aż w ośmiu różnych odcieniach, łącznie z miętowym, limonkowym, szmaragdowym, turkusowym czy faktycznie złocistym. Gatunek uważany jest za na wpół drzewny – drzewołazy polują, śpią i poszukują partnerów w rozgałęzionych koronach. Niewielki rozmiar nie pozwala im jednak przeskakiwać z drzewa na drzewo jednym susem, więc część życia spędzają podróżując lądowymi szlakami.
Hyperolius viridiflavus
Podobną zmienność kolorystyczną wykazuje afrykańska żaba Hyperolius viridiflavus. Z racji na szerokie spektrum zamieszkiwanych środowisk – od dżungli, przez sawanny, a skończywszy na podmiejskich ogrodach, dopasowuje swe umaszczenie do wybranego siedliska. Podczas gdy większość osobników ma jasnożółtą skórę w białe plamy, niektóre zachwycają żółtymi i czerwonymi liniami na czarnym tle. Jej rechot jest bardzo melodyjny i stanowi ulubioną wieczorną „muzykę” wielu mieszkańców zachodniej Afryki. Jako ciekawostkę warto dodać, że po spełnieniu rozpłodowego obowiązku niektóre samice Hyperolius viridiflavus wydają się zmieniać płeć na męską!
Kumak dalekowschodni
Kolorów natura nie poskąpiła również azjatyckim żabom. Kumak dalekowschodni (Bombina orientalis) zamieszkuje wolno płynące rzeki i lasy klimatu umiarkowanego w Korei, Rosji i Chinach. Ten średniej wielkości płaz na grzbiecie jest zielony w czarne cętki, ale tło na jego podbrzuszu jest wyraziście czerwone lub czerwono-pomarańczowe. Kumaki nie potrafią chwytać ofiar w locie teleskopowym językiem, więc polują wskakując na insekty i drobne bezkręgowce. Toksyczność ich skóry zależy od składu jadłospisu. Jako gatunek tolerancyjny i niewymagający hodowane są często w terrariach i właściciele mogą za pomocą odpowiedniej strawy zredukować ich trujący potencjał do minimum.
Epipedobates tricolor
Z mitem, że żaba miałaby być zielona, najdobitniej walczą płazy gatunku Epipedobates tricolor. Te zagrożone wyginięciem skoczki spotykane są tylko na andyjskich zboczach w Ekwadorze – łącznie ich zasięg występowania nie przekracza 5 tysięcy km2. Przez gładkie ciemnoczerwone ciało przebiegają podłużne białe lub żółte pasy, które na kończynach przechodzą już w nieregularne plamy. Za żywe ubarwienie odpowiadają oczywiście toksyny, a konkretnie alkaloid epibatydyna, wyizolowany po raz pierwszy w latach 70-tych ubiegłego stulecia. Pogłębione badania dowiodły, że u ludzi powoduje on ból przechodzący w otępienie, a następnie paraliż. Większe dawki mogą nawet prowadzić do zawału serca. Nie przeszkodziło to naukowcom eksperymentować z substancją w roli środka do anestezji. Wyniki były na tyle obiecujące, że opracowano już metodę syntetycznej produkcji alkaloidu, który wydaje się zwalczać ból, bez groźby uzależnienia.
Chwytnica kolorowa
Zielonym grzbietem może pochwalić się za to chwytnica kolorowa (Agalychnis callidryas), czyli sympatyczna, czerwonooka żabka pochodząca z obszaru Środkowej i Południowej Ameryki. Kontrastem dla limonkowych partii skóry są żółte i niebieskie pasy po bokach oraz prominentne pomarańczowe stopy. W połączeniu z krwawymi ślepiami jest to widok naprawdę fascynujący. Chwytnica jest gatunkiem nietoksycznym i dość bezbronnym, który w ciągu dnia próbuje wtopić się w tło zielonych liści. W sytuacji skrajnego zagrożenia żaba intensywnie mruga oczami, licząc, że czerwone sygnały zaskoczą drapieżcę i dadzą jej czas na ucieczkę. Zarodki strachliwej chwytnicy rozwijające się w ikrze składanej na spodzie liści potrafią wręcz wykluwać się przed czasem i spadać w popłochu do wody, aby uniknąć pożarcia.
Kikutnik pstry
Na wybrzeżu Kostaryki i Panamy spotkać można ostatnich przedstawicieli kikutnika pstrego (Atelopus varius), czyli drobnej ropuchy o statusie gatunku krytycznie zagrożonego wymarciem. Populacji tych uroczych płazów zagrażają zmiany klimatyczne oraz epidemia grzybowego patogenu, który uniemożliwia zwierzętom oddychanie przez skórę. Kikutnik pstry występuje w wielu różnych typach umaszczenia, ale zawsze niezwykle wyrazistych, kontrastujących z czarnymi lub brązowymi plamami. Mierzące od 2 do 6 cm ropuchy bywają jaskrawo żółte, pomarańczowe, zielone, niebieskie, a nawet fioletowe! Nic dziwnego, że w wielu językach zyskały więc przydomek klauna lub arlekina. Cechą wyróżniającą ten uroczy gatunek jest totalne oddanie dla idei rozmnażania. Kikutniki spędzają w miłosnym uścisku nawet kilka tygodni, przez co samce tracą do 30% wagi ciała.
Ropuchorzekotka żywiczna
Nieco mniej soczystym, ale zdecydowanie oryginalnym ubarwieniem cechują się ropuchorzekotki żywiczne (Trachycephalus resinifictrix). Te wyjątkowo duże żaby osiągają na długość nawet do 10 cm i spotykane są wyłącznie w dżungli amazońskiej. Wzorzysta skóra tak naprawdę jest kompozycją dwóch barw, brązowej i szarej, ale ta ostatnia podświetlona zostaje przez krążącą w ciele płaza niebieską krew, dając efekt zamglonego błękitu. W sytuacji zagrożenia ropuchorzekotki wydzielają z siebie mleczny płyn, którego funkcja nie została jeszcze dokładnie poznana.
Salamandra plamista
Choć ponad 80% wszystkich gatunków płazów tworzą żaby i ropuchy, kolorów natura nie poskąpiła również salamandrom. Szczególnie pięknym i wyrazistym deseniem na skórze odznacza się spotykana dość powszechnie w środkowej i południowej Europie salamandra plamista (Salamandra salamandra). Dorosłe osobniki dorastają nawet 15-20 cm, co czyni je największymi w rodzinie salamander. Deseń jest zawsze czarno-żółty, ale w bardzo różnych proporcjach – podczas gdy jedne osobniki mają jedynie drobne żółte kropki, na innych przeważa słoneczna, a nawet lekko pomarańczowa barw.
W ogromnej większości żywe umaszczenie płazów jest dowodem na szczerość Matki Natury – barwy ostrzegają drapieżników przed truciznami, które faktycznie występują w skórze i mogą ich natychmiast uśmiercić. Tym sposobem atakujący i ofiara pozostają przy życiu wzbogacając bioróżnorodność ekosystemu.
- “Colorful Frogs: The 12 Prettiest Frogs in the World” Katelynn Sobus, https://a-z-animals.com/blog/colorful-frogs-the-12-prettiest-frogs-in-the-world/, 16/03/2023;
- “53 Most Colorful Frogs in the World” Jacob Olesen, https://www.color-meanings.com/colorful-frogs/, 16/03/2023;
- “6 Colourful Frog Species: Facts About Attractive Amphibians” Linda Crampton, https://owlcation.com/stem/Colorful-Frogs-Amphibian-Photos-and-Interesting-Facts, 16/03/2023;
- “Dyeing poison frog” National Geographic, https://www.nationalgeographic.com/animals/amphibians/facts/dyeing-poison-frog, 16/03/2023;
- “Agalychnis callidryas” AmphibiaWeb, https://amphibiaweb.org/species/616, 16/03/2023;
- “Harlequin toads” Global Wildlife, https://www.globalwildlife.org/project/harlequin-toads, 16/03/2023;
![By w:User:Dario u / User:Dario urruty (Own work (w:User:Dario u / User:Dario urruty)) [Public domain], via Wikimedia Commons](https://www.ekologia.pl/wp-content/uploads/2023/01/Juancito.jpg)
Piękne :)