Maść konopna – właściwości, działanie i zastosowanie maści konopnej

Konopie (Cannabis sativa) to jedna z najbardziej kontrowersyjnych roślin na świecie. Z jednej strony jest źródłem materiałów budowalnych i surowcem na tkaniny, z drugiej, występuje pod postacią narkotyzującej marihuany. Co więcej, jako surowiec zielny jest również wykorzystywana do sporządzania miejscowych leków. W czym może nam pomóc maść konopna i jak z niej prawidłowo korzystać?

Na wstępie warto podkreślić, że maść konopna nie ma nic wspólnego z narkotykami. Wykorzystywane do niej rośliny pochodzą z legalnych upraw zawierających wysoki poziom kannabidiolu (CBD), przy minimalnej zawartości tetrahydrokannabinolu (THC) – tylko ten drugi związek posiada właściwości psychoaktywne.

Jak powstaje maść konopna?

Konopie uprawiano i szeroko wykorzystywano już w starożytności, przede wszystkim jako rośliny włóknodajne. Zdrowotne właściwości surowca roślinnego – zwłaszcza żywicy – odkryto najpierw w Himalajach, skąd wiedza rozprzestrzeniła się do Azji Środkowej i Mniejszej, a następnie Afryki. To właśnie w Północnej Afryce odkryto wysoką rozpuszczalność konopnych substancji aktywnych w tłuszczach, co położyło podwaliny pod wyrób maści.

Tradycyjna maść konopna przygotowywana być może nawet w domu. Jej podstawą są suszone liście, łodygi i nasiona konopi, które poddaje się działaniu temperatury 120 stopni C przez ok. 30 minut (np. w piekarniku). W tym czasie zachodzi tzw. dekarbkosylacja, czyli proces zmiany kwasowych kannabioidów w formy neutralne, niezbędny dla maksymalnego wykorzystania substancji aktywnych. Następnie zmielone ziele łączy się z rozgrzanym lekko olejem, np. kokosowym czy oliwą z oliwek i miesza. Tak przygotowaną mieszankę wystarczy pozostawić do schłodzenia. Alternatywnie, dla lepszej konsystencji, do maści w fazie ciekłej dodaje się wosk pszczeli, masło shea lub masło bambusowe. W Czechach, gdzie uprawa konopi jest bardzo popularna, wiele rodzin posiada własne receptury na domowe maści, które uważane bywają za lekarstwo na wszelkie zło!

Skład chemiczny maści konopnej

Komercyjne maści konopne powstają dziś zwykle na bazie wyizolowanego z konopi CBD, który łączy się z olejami roślinnymi i substancjami stabilizującymi. Bardzo częstym składnikiem jest olej konopny, który wykazuje się działaniem wysoce nawilżającym, regulującym produkcję łoju oraz łagodzącym stany zapalne. Ponadto maści konopne często powstają na bazie wazeliny, do której pod wysokim ciśnieniem wytłacza się olej CBD z surowca roślinnego.

Głównym składnikiem aktywnym maści jest więc kannabidiol rozprowadzony w frakcji tłuszczowej. Zawartość THC waha się między 0 a 0,3%, co absolutnie nie może wpływać na funkcje kognitywne człowieka. Dodajmy, że oprócz CBD oraz THC konopie zawierają ok. 80 innych kannabinodiów, które również mogą wywierać terapeutyczny wpływ – ich działanie jest jak dotąd jednak mało poznane.

Jak działa maść konopna?

Proces oddziaływania CBD przy aplikacji lokalnej na skórę nie jest jeszcze do końca poznany. Wydaje się jednak, że kannabioidy oddziałują bezpośrednio na konkretne receptory bezpośrednio związane z rozwojem stanu zapalnego, obrzęku czy nadwrażliwości na ciepło. Częścią mechanizmu jest zmniejszanie ekspresji neuropepytdów i ograniczenie wytwarzania pro-zapalnych cytokin. Poza tym CBD wydaje się zmniejszać natężenie objawów towarzyszących podwyższonej produkcji histaminy, przede wszystkim uporczywego świądu.

Dla pełnej skrupulatności należy jednak podkreślić, że nie zbadano jeszcze stopnia, w jakim kannabioidy zawarte w maści są w stanie pokonywać barierę naskórka. Z badań przeprowadzonych na zwierzętach (Lodzki i in., 2003) wynika, że można założyć przenikanie substancji aktywnych do tkanki mięśniowej, a potencjalnie również krwiobiegu.

Zastosowania maści konopnej

Liczne studia naukowe wskazują, że CBD stosowany bezpośrednio na skórę posiada silne właściwości przeciwzapalne. Sugeruje się więc, że maść konopna może być wykorzystywana do wspomagania terapii chorób reumatologicznych (np. zwyrodnieniowego zapalenia stawów lub artretyzmu), obniżając nasilenie takich symptomów ból, obrzęk, zaczerwienienie czy sztywność stawów. Podobne efekty przynosi w leczeniu kontuzji i przeciążeń aparatu ruchowego, w tym bólów żuchwy. Idealnie jest stosować ją zawsze w połączeniu z masażem problematycznych obszarów – poprawia on ukrwienie i sprzyja przenikaniu substancji aktywnych do tkanki.

Ponadto maść konopna polecana jest na szereg powszechnych problemów dermatologicznych. Uważa się, że hamuje ona nadmierne wydzielanie łoju, przyspiesza złuszczanie martwych komórek naskórka, a także działa przeciwbakteryjnie i łagodzi stany zapalne skóry. Stąd też może być stosowana w leczeniu trądziku, łuszczycy i egzemy, a także świądu różnego pochodzenia, atopowego zapalenia skóry, przebarwień związanych z nadmiarem lub niedostatkiem pigmentu, a nawet wypadania włosów. Co ciekawe, kannabioidy wydają się także skutecznie zwalczać gronkowca złocistego odpornego na metycylinę (MRSA) oraz szereg innych bakterii i z tego względu są uważane za alternatywę dla lokalnych antybiotyków przepisywanych ma infekcje dermatologiczne.

Inne, bardziej specyficzne zastosowania maści konopnej obejmują m.in. wrodzone pęcherzowe oddzielanie się naskórka, obrzęk czy neuropatie. W niektórych źródłach pojawia się nawet sugestia o pozytywnym wpływie miejscowych preparatów z CBD na postęp stwardnienia rozsianego oraz neurodegenerację spowodowaną nadużywaniem alkoholu.

Jak stosować maść konopną?

Większość producentów określa zalecaną częstotliwości użycia maści – wynosi ona z reguły 1-2 razy dziennie. Na problematyczne obszary umytej skóry aplikuje się cienką warstwę maści – idealnie o lżejszej konsystencji – i delikatnie wklepuje lub wmasowuje. Idealnie jest zacząć od mniejszych ilości maści, a w przypadku braku skutków ubocznych stopniowo je zwiększać.

Przeciwwskazania i efekty uboczne przy stosowaniu maści konopnej

Maści i kremy z CBD są generalnie bardzo dobrze tolerowane przez większość ludzi. Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia kannabioidy mogą okazyjnie wywoływać skutki uboczne, zarówno w postaci podrażnienia skóry, jak i poczucia zmęczenia. Okazyjnie odnotowuje się alergię na konopie lub wazelinę wchodzącą w skład maści.

Pod żadnym pozorem nie należy maści konopnej stosować na uszkodzoną skórę, a przed pierwszym zastosowaniem powinno się przeprowadzić test czułości, np. na skórze przedramienia. Ponadto warto jest skonsultować stosowanie jakichkolwiek preparatów z CBD z lekarzem prowadzącym – kannabioidy mogą bowiem powodować interakcje z przyjmowanymi lekami.

Dla kogo maść konopna?

Maść konopna oferuje szereg korzyści zdrowotnych. W porównaniu z syntetycznymi preparatami farmakologicznymi powoduje zdecydowanie mniej potencjalnych skutków ubocznych, a przy tym wydaje się być wysoce efektywna. W szczególności poleca się osobom cierpiącym na regularne dolegliwości bólowe stawów oraz kości, ale także wszystkim pacjentom z chronicznymi schorzeniami skórnymi.