Picie drożdży – wskazania, efekty i skutki uboczne picia drożdży
Drożdże budzą dziś wiele sprzecznych skojarzeń. Z jednej strony, oznaczają bowiem puszyste, aromatyczne ciasta i orzeźwiające piwo; z drugiej, asocjowane są dość uciążliwymi infekcjami skóry, jamy ustnej czy dróg rodnych. Gdyby tych kontrastów było mało, sporą popularnością cieszy się również pomysł na picie drożdży dla zdrowia. Czy jest on uzasadniony medycznie i komu może pomóc?
Na świecie istnieje ok. 1500 gatunków drożdży – jednokomórkowych organizmów należących do królestwa grzybów. Dla człowieka ważny jest szczególnie jeden, Saccharomyces cerevisiae, wykorzystywany od wieków w wielu gałęziach przemysłu spożywczego. Według historyków fermentujące grzyby udomowione zostały w Chinach przed ponad 14 tysiącami lat, ale ich wykorzystanie było zawsze przede wszystkim praktyczne – do pieczenia chleba i produkcji napojów alkoholowych. Dopiero bliższe zapoznanie się ze składem odżywczym drożdży otworzyło drogę do terapeutycznych zastosowań.
Jakie drożdże nadają się do picia?
Picie drożdży to pomysł na wzbogacenie diety o cały szereg witamin, minerałów i innych substancji aktywnych. Niedrogie i łatwo dostępne, stanowią ciekawą alternatywę dla aptecznych preparatów w tabletkach, które bywają krytykowane za niski poziom absorpcji. W sklepach znajdziemy jednak drożdże w różnej postaci – piekarskie, piwne czy odżywcze. Które więc nadają się do picia?
Wszystkie wspomniane wyżej trzy formy drożdży są tym samym gatunkiem Saccharomyces cerevisiae i wszystkie charakteryzują się bardzo ciekawym i bogatym składem odżywczym. Różni je jednak smak oraz sposób przygotowania:
- drożdże piekarskie są aktywne, a więc zdolne do fermentacji i mają postać sprasowanej kostki (świeże) lub proszku (suszone);
- drożdże piwne są również aktywne, bardziej skoncentrowane i sprzedawane głównie w formie tabletek;
- drożdże odżywcze są dezaktywowane, co oznacza, że nie mogą już fermentować, i zazwyczaj mają postać proszku lub płatków przeznaczonych do dodawania do posiłków.
Do terapii drożdżami wykorzystuje się przede wszystkim świeże drożdże piekarnicze, jako najlepiej zbilansowane i najprzyjemniejsze w smaku. Suszone drożdże spożywcze przeznaczone do ciast i innych wypieków nie są wskazane.
Wartości odżywcze w drożdżach
Co takiego kryje się w jednokomórkowych grzybach o zdolnościach do pączkowania, że wykorzystujemy je do celów leczniczych? Drożdże przede wszystkim są kopalnią witamin z grupy B. W 100 g świeżych drożdży spożywczych znajduje się nawet 126% dziennego zapotrzebowania dorosłego człowieka na witaminę B1, 67% zalecanej dawki witaminy B2 i aż 197% dziennego zapotrzebowania na kwas foliowy (B9). Wszystkie inne witaminy z grupy B reprezentowane są również w dość pokaźnych ilościach. Dalej, drożdże są doskonałym źródłem cynku, a w mniejszym stopniu dostarczają również żelaza, fosforu, wapnia, selenu i magnezu.
Godna uwagi jest także zawartość cennych aminokwasów oraz beta-glukanu, czyli bardzo korzystnej dla zdrowia formy błonnika spożywczego. Ten imponujący repertuar dopełniają również lecytyna oraz szereg ciekawych enzymów. Naturalna forma wspomnianych wyżej związków sprawia, że są one dobrze przyswajalne przez organizm.
Jakie efekty przynosi picie drożdży?
Kuracja drożdżowa polecana jest na szereg różnych dolegliwości, a wiele z owych wskazań znajduje potwierdzenie w badaniach naukowych. Przede wszystkim jest to doskonały sposób na wyrównanie niedoborów witamin z grupy B, które mogą objawiać się zmęczeniem, trudnościami z koncentracją, złym samopoczuciem i zaburzeniami pracy mięśni.
Picie drożdży ma również pozytywnie wpływać na układ pokarmowy. Istnieją studia naukowe które łączą szczep S. cerevisiae var. boulardii ze skuteczną redukcją biegunki zarówno pochodzenia infekcyjnego, jak i wynikającej z zaburzeń w strukturze mikroflory jelitowej. Ponadto drożdżowa terapia okazuje się łagodzić przykre objawy związane z zespołem drażliwego jelita, chorobą Crohna oraz wrzodziejącym zapaleniam jelita. Uważa się, że szczep boulardii odgrywa również rolę probiotyku i może wspomagać pacjentów w trakcie terapii antybiotykami. Co więcej, sugeruje się, że drożdże mogą redukować nasilenie objawów nietolerancji laktozy.
Kolejną korzyścią z picia drożdży może być wspieranie organizmu w walce z infekcjami dróg oddechowych, w tym klasycznych przeziębień oraz grypy. Sugeruje się, że drożdże wywołują pozytywną reakcję immunologiczną i ułatwiają zwalczanie patogenów własnymi siłami. Z badań wynika przy tym, że kuracja może pełnić zarówno rolę prewencyjną, ograniczając częstotliwości zachorowań, jak i redukować symptomy trwającej już infekcji.
Ciekawie wygląda również zależność między piciem drożdży a obniżeniem ryzyka rozwoju cukrzycy. Otóż zawarta w nich specjalna forma chromu wydaje się poprawiać wrażliwość komórek na insulinę, a tym samym sprawia, że lepiej wykorzystują one cukier w krwiobiegu, co z kolei prowadzi do poziomu spadku glukozy w krwi. Drożdże polecane są przede wszystkim osobom ze stanem przedcukrzycowym, który nie wymaga jeszcze leczenia insuliną.
Drożdże wskazane są również jako wsparcie dla urody. Dzięki bogactwu witamin i minerałów mają ograniczać zjawisko wypadania włosów, przeciwdziałać łamliwości paznokci oraz pomagać zwalczać trądzik i inne problemy skórne o charakterze zapalnym.
Jak pić drożdże?
Wbrew pozorom terapia drożdżowa nie jest szczególnie pracochłonna. Do przygotowania napoju wystarczy ok. 20-30 g świeżych drożdży w kostce, które rozdrabnia się w kubku i zalewa szklanką wrzątku. Wysoka temperatura ma na celu dezaktywację mikroorganizmów, tak, aby nie dochodziło do fermentacji wewnątrz układu pokarmowego. Pamiętajmy że zaniedbania w zakresie parzenia drożdży są niebezpieczne dla zdrowia!
Rozpuszczone we wrzątku drożdże należy ostudzić do letniej temperatury i natychmiast wypić. Wielu ludzi źle toleruje smak napoju, więc ułatwieniem może być dosłodzenie go odrobiną miodu lub cukru. Należy mieć jednak na uwadze, że zwiększa to kaloryczność napoju i nie jest wskazane dla osób o podwyższonym poziomie glukozy we krwi. Jeśli więc słodzić, to z umiarem!
Ponieważ picie drożdży nie jest oficjalnie uznaną przez medycynę kuracją, brakuje precyzyjnych zaleceń dotyczących dawkowania. W większości źródeł spotkamy się z informacją, aby napój drożdżowy pić raz dziennie przez okres minimum dwóch tygodni, a maksimum sześciu. Długość terapii uzależniona jest jednak od tolerancji organizmu. Generalnie, zaleca się rozpoczęcie od mniejszych dawek (ok. 5 g) i stopniowe ich zwiększanie przy jednoczesnej bacznej obserwacji ewentualnych działań niepożądanych.
Uwaga:
Alternatywą dla picia drożdży jest przyjmowanie tabletek z ich ekstraktem dostępnych bez recepty jako suplement diety. Producenci określają wówczas na opakowaniu zalecane dawkowanie.
Skutki uboczne picia drożdży
Choć ze wszech miar obiecująca, terapia drożdżowa nie jest pozbawiona skutków ubocznych. U różnych osób mogą one mieć różny zasięg i nasilenie. Najczęściej obserwuje się bóle głowy, wzdęcia, nadmiar gazów jelitowych oraz ogólny dyskomfort żołądka. W bardzo rzadkich wypadkach spożywanie drożdży może również zwiększać częstotliwość drożdżycowych infekcji pochwy u kobiet, choć należy pamiętać, że te ostatnie powoduje zupełnie inny gatunek, Candida albicans.
Niestety, kuracja drożdżowa może również kłócić się z przyjmowanymi lekami, przede wszystkim preparatami antydepresyjnymi z rodzaju inhibitorów oksydazy monoaminowej (substancje czynne: isocarboxazid, phenelzine, selegiline, tranylcypromine). Picie drożdży podczas terapii wspomnianymi lekami może prowadzić do groźnego dla zdrowia kryzysu nadciśnienia. Ponadto niewskazane jest łączenie drożdży z lekami przeciwgrzybicznymi, takimi jak Lamisil czy Diflucan, bowiem mogą one znacząco obniżać skuteczność terapii.
Czy każdy może pić drożdże? Przeciwwskazania
Terapia drożdżami może przynosić wiele korzyści zdrowotnych, ale nie jest skierowana do wszystkich. Przede wszystkim nie poleca się jej małym dzieciom, kobietom w ciąży oraz matkom karmiącym piersią ze względu na brak dostatecznej ilości badań nad bezpieczeństwem. Dalej, niewskazana jest dla osób cierpiących na poważne zaburzenia odporności, np. zakażonych wirusem HIV, a także tych, które przebyły leczenie onkologiczne lub transplantację organów. Drożdży nie powinni też pić pacjenci przyjmujący już leki przeciwcukrzycowe (może dojść do niebezpiecznego spadku cukru we krwi) oraz wszyscy uczuleni na drożdże.
Picie drożdży, ogólnie rzecz biorąc, nie niesie jednak ze sobą większego ryzyka zdrowotnego i większość ludzi może bez obaw wypróbować kurację. Korzyści mogą być znaczące i widoczne już po 2-3 tygodniach suplementacji!
- „The Health Benefits of Brewer's Yeast” Donna Murray, https://www.verywellhealth.com/brewers-yeast-benefits-431836, 24/03/2022;
- “Brewer’s Yeast” Anna Giorgi, https://www.healthline.com/health/brewers-yeast, 24/03/2022;
- “Yeast and Your Body: What You Need to Know” Kathleen M. Zelman, https://www.webmd.com/diet/ss/slideshow-yeast-and-your-body, 24/03/2022;
- “What are the benefits of nutritional yeast?” Danielle Dresden, https://www.medicalnewstoday.com/articles/323245, 24/03/2022;
- “Beneficial Effects of Probiotic and Food Borne Yeasts on Human Health” Saloomeh Moslehi-Jenabian i in., https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3257658/, 24/03/2022;
- “Nutritional Yeast – Nourishing or No-Go?” Barbara Olendz i in., https://www.umassmed.edu/nutrition/blog/blog-posts/2020/2/nutritional-yeast--nourishing-or-no-go/, 24/03/2022;
![Bundesarchiv, Bild 183-20820-0001 / CC-BY-SA [CC-BY-SA-3.0-de], via Wikimedia Commons](https://www.ekologia.pl/wp-content/uploads/2023/03/ddt-alzheimer_800x530.jpg)
